THÔNG TIN CƠ BẢN VỀ ITALIA VÀ QUAN HỆ VỚI VIỆT NAM Nước Cộng hoà Italia (Repubblica Italiana)
I/- Các vấn đề chung: Tên nước : Cộng hoà Italia
Thủ đô : Roma
Vị trí địa lý : nằm ở phía Nam châu Âu, ba mặt giáp Địa Trung
Hải, bắc giáp Nam Tư (cũ), áo, Thuỵ Sĩ, Pháp.
Diện tích : 301.249 km2.
Dân số : 58 triệu người (2000).
Khí hậu : Khí hậu Địa Trung Hải, ôn hoà.
Tôn giáo : 83,2% theo đạo Thiên chúa giáo.
Ngôn ngữ : Tiếng Italia.
Ngày Quốc khánh : 2/6.
1. Khái quát về lịch sửItalia là một quốc gia có lịch sử lâu đời gắn liền với lịch sử La Mã cổ đại. Sau thời kỳ hưng thịnh của La Mã cổ đại, từ thế kỷ thứ 2 sau công nguyên đất nước đi vào thời kỳ suy thoái. Chiến tranh giữa các vương triều diễn ra liên miên và bị các đế quốc bên ngoài đô hộ. Nhưng từ thế kỷ 14, Italia bước vào thời kỳ phục hưng và trở thành trung tâm thương mại, văn hoá ở châu Âu trong thế kỷ 15-16. Năm 1870 Italia được thống nhất và từ đó Italia bước vào thời kỳ phát triển hiện đại.
- 1922 Mussolini lên cầm quyền, thi hành chính sách độc tài phát xít.
- 7/1943 chế độ phát xít bị lật đổ.
- 25/4/1945 Italia được giải phóng hoàn toàn khỏi sự chiếm đóng của phát xít Đức.
- 2/6/1946 nước Cộng hoà Italia được thành lập.
- 1949 Italia gia nhập NATO.
- 1957 Italia gia nhập EEC (EU ngày nay).
2. Chính trịa.Thể chế Nhà nướcHiến pháp Italia thông qua tháng 12/1947 quy định rõ:
- Chế độ Cộng hoà, tách rời thiên chúa giáo.
- Tổng thống là nguyên thủ quốc gia, do hội nghị liên tịch hai viện bầu ra, nhiệm kỳ 7 năm.
- Quốc hội là cơ quan lập hiến tối cao, gồm hai viện : thượng viện 315ghế, Hạ viện 630 ghế do nhân dân trực tiếp bầu. Nhiệm kỳ 5 năm.
- Chính phủ là cơ quan hành pháp cao nhất, đứng đầu là Thủ tướng (do Tổng thống chỉ định). Thủ tướng đứng ra lập Nội các và đề nghị danh sách các Bộ trưởng.
- Chính phủ phải được Quốc hội tín nhiệm thông qua bỏ phiếu.
Đầu thập kỷ 90 Italia lâm vào cuộc khủng hoảng chính trị và thể chế nghiêm trọng nhất từ sau chiến tranh thế giới II đến nay. Các đảng chính trị và liên minh cầm quyền phải tổ chức lại thành những đảng mới.
Chính phủ hiện nay là chính phủ thứ 59 của Italia, được thành lập ngày 13/06/2001, là liên minh Trung hữu "Ngôi nhà tự do" gồm các lực lượng chủ yếu là đảng "Italia tiến lên", đảng "Liên minh dân tộc", đảng "Liên đoàn phương Bắc". Thủ tướng là ông S. Berlusconi - Lãnh tụ đảng "Italia tiến lên".
b. Các đảng phái chính trịItalia có nhiều đảng phái chính trị, tập trung vào các liên minh.
- Liên minh Trung Tả: giành 35% số phiếu trong bầu cử 5/2001, với 242/630 ghế tại Hạ viện và 126/315 ghế tại Thượng Viện, trong đó:
- Đảng Dân chủ cánh tả (PDS) : chiếm 16,7%, năm 1996 là 24,7%, trước là Đảng Cộng sản, từ tháng 10/1990 đảng đổi thành PDS, chủ trương đoàn kết với tất cả các lực lượng dân chủ ở trong nước và ở châu Âu. Cuối năm 1994, đảng quyết định bỏ biểu tượng búa liềm trên biểu tượng của Đảng.
- Đảng Cộng sản Tái lập (PRC) : một số đảng viên bất đồng với việc đảng cộng sản đổi thành PDS đã tách ra thành lập Đảng Cộng sản tái lập. Trong cuộc Tổng tuyển cử tháng 5/2001, đảng này đã không bỏ phiếu cho Liên minh Trung tả, mà tranh cử độc lập, chiếm 5% phiếu (năm 1996: 8%).
- Đảng những người Cộng sản Italia (PDCI) thành lập năm 1998, tách ra từ Đảng Cộng sản Tái lập, số đảng viên hiện khoản 30.000 người. Tổng bí thư đảng này đã thăm Việt Nam tháng 1/2001, chiếm 1,7% phiếu.
Liên minh Trung dung và Dân chủ Tự do, chiếm 14,7% phiếu (năm 1996 : 6,8%)
- Liên minh trung hữu, chiếm 49,4%, với 368 ghế tại Hạ Viện và 177 ghế tại Thượng Viện, bao gồm:
- Đảng nước Italia tiến lên (Forza Italia) thành lập tháng 1/1994, đại diện cho giới tư bản công nghiệp và tài chính Italia, đứng đầu là nhà tỉ phú Thủ tướng Silvio Berlusconi, chiếm 29,4% phiếu (năm 1996: hơn 21%)
- Liên minh Dân tộc (Alleanza nazionale) - tên gọi cũ là MSI (phong trào xã hội Italia) thực chất là đảng phát xít mới, chiếm 12% phiếu (năm 1996: 15,7%)
- Liên đoàn miền Bắc (Lega Nord): Đảng của những người theo đuổi lợi ích địa phương cục bộ và chủ trương tăng cường quyền lực cho địa phương và xây dựng một nhà nước kiểu liên bang, chủ trương bài ngoại, chiếm 3,9% (năm 1996: 10%)
- Đảng Nhân dân (PPI), trước đây là Đảng dân chủ thiên chúa giáo (DC): liên tục cầm quyền từ 1946 đến 1993. Được sự hỗ trợ mạnh của Toà thánh Vatican, chiếm 3,2% (năm 1996: 5,8%)
3. Kinh tế:Italia nghèo về tài nguyên, khoáng sản nhưng có nền công nghiệp phát triển, các ngành chủ chốt gồm : công nghiệp hoá chất, công nghiệp chế tạo máy, sản xuất xe hơi, công nghiệp khai thác và chế biến dầu, luyện kim, sản xuất hàng điện tử gia dụng, gạch men và sứ vệ sinh, cơ khí quốc phòng, hải sản, hàng da...
Đáng chú ý là Italia có hệ thống các xí nghiệp nhỏ và vừa rất năng động và có hiệu quả, đóng góp tới gần 2/3 tổng sản phẩm quốc dân.
- Phân bổ lao động trong các ngành kinh tế : Nông nghiệp 2%, công nghiệp 30%, các ngành buôn bán và dịch vụ khác 68% (năm 2002)
GDP : 1.438 tỷ USD (năm 2002)
- Thu nhập bình quân đầu người: 19.710 USD (năm 2000)
II/- Quan hệ Việt Nam - Italia:Việt Nam và Italia chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 23 tháng 3 năm 1973. Ngày 23/3/2003, hai nước đã tổ chức kỷ niệm trọng thể 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao.
Quan hệ chính trị giữa hai nước từ đầu những năm 90 được phát triển và củng cố. Sau chuyến thăm chính thức Việt Nam của Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Italia G. De Michelis (12/1989), hai nước duy trì thường xuyên việc trao đổi đoàn.II/ Quan hệ kinh tế:
Italia là một trong những nước Tây Bắc Âu đầu tiên nối lại và phát triển các quan hệ hợp tác với Việt Nam sau thời kỳ ngưng đọng (những năm 1979 - 1989).
- Quan hệ văn hoá - giáo dục :Đến nay, quan hệ văn hoá giữa ta và Italia còn hạn chế. Hai nước ký Hiệp định hợp tác văn hoá năm 1990 song chưa triển khai được bao nhiêu. Hàng năm Chính phủ Italia dành cho ta một số học bổng dài hạn và ngắn hạn, hỗ trợ các tổ chức nhà nước và phi chính phủ tổ chức một số hội thảo về Việt Nam, tổ chức các cuộc triển lãm mỹ thuật, sách báo, tuần lễ phim Việt Nam, biểu diễn âm nhạc cổ điển thường kỳ... Nhân dịp kỷ niệm 990 năm Thăng Long-Hà Nội, phía Italia đã có một loạt các hoạt động rất hiệu quả như liên hoan rối quốc tế, biểu diễn và trưng bày cây đàn nổi tiếng của nhạc sỹ Italia Paganini. Chính phủ Italia đã cùng phối hợp với UNESCO giúp đỡ Việt Nam trùng tu khu di tích Mỹ Sơn với tổng trị giá là 812.000 USD.
(Theo HUFS.edu.vn)