DƯ GIÀ BÁN “SÁCH CŨ” Phố Bà Triệu. Vị trí mặt tiền đẹp như mơ, cho thuê cũng kiếm được 4,5 chục triệu mỗi tháng. Lại đem mở cửa hàng bán sách cũ. Khối
thằng đi qua lộn ruột.
Chưa lộn ruột bằng bọn đến cửa hàng. Thân hình bồ tượng, vai vuông như cái tủ lạnh, quần soọc chìa hai cẳng chân lông lá to như cái cột đình, mặt rỗ chằng, to như cái bánh bẻng, đầu lơ thơ lúc nào cũng sẵn sàng qua giai đoạn hói. Ấy là Dư già. Danh thiếp (mấy năm gần đây mới xuất hiện quả marketing này) ghi rõ Kỹ sư …Dư, điện thoại di động, địa chỉ cửa hàng… Dư già ngồi trên một chiếc ghế gỗ con tí (quỷ sứ mới biết nó làm bằng gỗ gì, có bao nhiêu cái đinh giữ, mà bấy nhiêu năm vẫn thọ được với ngần ấy cân nặng, chắc phải gần 90 kg), lên nước bóng loáng. Ghế đặt giữa cửa, ngay lối đi. Khách vào, dựng xe quay lại là chạm ngay vào mũi Dư già. Đừng có hòng mà bước chân vào cửa hàng ngay. “Tìm sách gì?”, Dư già trợn mẳt hỏi khách, giọng teno hách dịch vang rền.
Rất ít người vào cửa hàng sách cũ mà mang sẵn trong đầu một quyển “phải tìm”. Thường thì ai đi mua sách cũ cũng coi đó là một chuyến du ngọan tìm về quá khứ, cộng thêm cảm hứng thư giãn. Nên hầu hết khách của Dư già cấm khẩu ngay lập tức. Ú ớ vài tiếng, ý chừng bày tỏ em vào em ngó tí, xem có quyển nào hay hay thì em lấy. Nhưng đừng có mơ. Thái độ học tập thiếu trách nhiệm ấy chỉ hiệu quả với những “
thằng bán sách” khác (từ của Dư), chứ ở tập đoàn sách cũ của Dư thì đừng hòng. Get out! Dư già khinh khỉnh đáp, tất nhiên bằng tiếng Việt, giọng Hà Nội chuẩn.
Chớ lo vụ sỗ sàng lọc khách này ảnh hưởng đến doanh thu của Dư già. Vì những kẻ sống sót qua vòng loại phũ phàng đầu tiên sẽ sớm trở thành nạn nhân của chính sách giá kiểu Trung cổ “Cắt, cắt nữa, cắt mãi”. Giá sách của Dư già tương đương với giá sách bestseller mới in bán ở Tràng Tiền, gặp cuốn nào hiếm và ngửi được mùi “vô cùng muốn có” của khách, Dư già tố lên hàng trăm ngàn. Chú nào dại mồm dại miệng trả giá, Dư già sẽ cho biết thế nào là công phu luyện chửi của dân Hà Nội khu chợ Hôm.
Đúng 1 lần tôi thấy Dư già cười. Ấy là hôm đang đứng chờ Dư già lấy sách, tôi thấy một chị đi vào. Bỏ mũ ra, chị hỏi Dư già có một bộ sách khoa học gì đó in ở Sài gòn trước 75 không, Dư già cấm cảu nói có nhưng phải tìm lâu. Chị gái liếc qua Dư già một cái, bảo “Này ông, tôi thấy người ta càng già càng đằm thắm, sao ông càng già càng như hũ mắm tôm hỏng thế nhỉ”. Dư già cười, miệng mủm mỉm, không trả lời. Ôi chao là cười.
Những cuốn sách cũ của Dư già có nguồn gốc mờ ám y như chủ nhân. Nhiều quyển bị xé bỏ một mẩu con con góc trang bìa. Chỗ ấy, lúc quyển sách còn ở đúng chỗ, là cái mẩu ghi thân thế sự nghiệp lý lịch của nó. (Thư viện khoa học tổng hợp, Thư viện quốc gia, Trung tâm lưu trữ quốc gia, Thư viện Đại học A, B, C, D…). Cũng có nhiều cuốn mua lại từ tủ sách gia đình, trang trong còn chi chít nào “ba thương tặng con gái”, “Hùng yêu mến tặng Hương”, “nhớ một ngày lang thang thu Hà Nội” hay “tặng ông, để ghi dấu những ngày chúng ta bên nhau”…
Mấy cái giá sách cũng lộn tùng phèo như thế. Gáy xuôi, gáy ngược, đọc được cái tít sách xong muốn gãy cổ, lác mắt. Nhưng Dư già không để người ta mó máy sách mình bao giờ. Cứ việc đứng yên ở bậc tam cấp, nói tên sách, Dư già báo giá, khách ok thì vóng vào trong nhà sai người tìm. Trong khi chờ sách, Dư già nhắc “đứng lui lui ra kia tí đi”. Ra kia nghĩa là xuống vỉa hè. Xong xuôi, Dư già lại đặt đít xuống cái ghế con tí tội nghiệp, mặt lại trở về trạng thái cũ, vừa xấu vừa ác vừa duyên dáng một cách đặc sắc.
Được cái, Dư già chả để mấy người cần sách mà lại thất vọng quay đi vì không có. Năm 2000, tôi ghé hiệu sách của Dư, hỏi bộ “Pháo đài cổ”. Đó là lần đầu tiên tôi thấy Dư già bối rối. Mặt đỏ lên vì cay cú, Dư già bảo “Quyển đó chỉ có tập 1 và 3, thiếu tập 2, có lấy được không?”. Qúa khoái trá vì vớ được cú hổng cẳng này của Dư già, tôi khinh khỉnh đáp “Ông đi mà đọc tập 1 và 3, người tử tế phải đọc đầy đủ cả bộ”. Dư già ngồi phịch xuống ghế, mồ hôi túa ra, giọng chùng xuống “Thì cứ lấy đi, để tôi kiếm quyển tập 2 sau”. Tôi nhất quyết nói không. Dư già bèn giở miếng khác “Quyển đó khó kiếm, giá cao, ưng giá thì tôi tìm đủ bộ, còn không thì thôi”. Gía của Dư già đưa ra là 180 ngàn cho ba quyển 1, 2 và 3 của “Pháo đài cổ”. Tôi gật ngay. Dư già móc túi quần, lấy ra một cuốn sổ cáu bẩn, ghi ghi chép chép. Lần ấy, Dư già đành phải để tôi bước vào phía trong hiệu sách, lượn lên lượn xuống tất cả các giá sách, lục lọi, yêu cầu nhấc chồng sách này xuống, kéo chồng sách kia ra.
5 năm sau, tất cả những lần tôi ghé hiệu sách đó, Dư già là người khốn khổ nhất trên đời. Y tảng lờ nhìn tôi, húng hắng ho hoặc chui tuốt lên gác. Thật khoái cảm khi được hành hạ một kẻ chuyên đi hành hạ người khác. Thật ra, tôi cũng chẳng tha thiết lắm với “Pháo đài cổ”, cuốn ấy đọc từ thời bé tí, giờ đọc lại chắc gì đã thấy hay. Nhưng chả mấy khi có được một lý do tốt như thế để tùng xẻo Dư già, nên tôi dùng một cách thong thả, dùng đi dùng lại.
Bẵng một thời gian, tôi không trở lại 180 Bà Triệu nữa vì đi xa. Một hôm, có bà chị hỏi ra Hà Nội mua sách cũ ở đâu, tôi chỉ chỗ Dư già. Bà này nhan sắc không khá nhưng giọng nói ngọt ngào, ai ngờ lại làm Dư già mặt sắt phải ngây vì tình. Lần đầu tiên trong đời, y chịu để người ta chụp ảnh mình, chỉ cả thẹn một tí, dặn “chụp xa xa ra nhé”. Y thị trao cho nhau danh thiếp, hẹn nhau “Cần gì cứ gọi”, y bán sách cho thị với giá mềm như bún. Cho đến một hôm, tôi mang quả đòn thù “Pháo đài cổ” của mình ra, nhờ bà chị hỏi Dư. Mối thù mang xuống tuyền đài chưa tan, Dư già nhớ ngay ra vụ án sách cũ này, mặt rơi xuống vỉa hè phố Bà Triệu, giọng trở chua như giấm, gắt bà chị tôi “Vẫn chỉ có tập 1 và 3, có lấy thì lấy, tìm mấy năm rồi không được”. Từ đấy, mỗi khi bà chị ra, lại hằm hằm như thể nhìn thấy Việt gian. Tình hết, lại tính tiền kiểu Trung cổ, cắt được thêm tí nào hay tí ấy.
http://noithat0.wordpress.com
